“Wacht niet te lang om het levenseinde bespreekbaar te maken”
Hoe praat je over de dood?
Wellicht vindt niemand dat ooit vanzelfsprekend, en toch. Het hoort erbij, want sterven hoort bij het leven. Zeker als het gaat om een kwetsbaar persoon.
Pergamijn heeft dan ook al jaren een palliatief team. Collega’s ondersteunen collega’s in het omgaan met (vragen rondom) het levenseinde. En in 2023 startte het project Proactieve Zorgplanning op, gesubsidieerd door Zonmw. De projectgroep ijvert voor het tijdig bespreekbaar maken van het levenseinde, ook en vooral op een moment dat dit nog helemaal niet aan de orde is (of lijkt).
Hun belangrijkste les? “Erover praten op een rustig moment kan enorm helpend zijn om wensen van cliënten en verwanten goed in beeld te krijgen.”
Eerbetoon aan het leven
Gedragskundige Carla Lamers en casemanager Diana Vandewier vertellen over hun ervaringen.
“Ik heb in het verleden op groepen gewerkt waar overlijden en het palliatieve traject een onderdeel van de dagelijkse zorg waren”, steekt Diana van wal. “Ik heb de laatste levensfase altijd gezien als een eerbetoon aan het leven van de cliënten. Het nakomen van de wensen van de cliënten, hoe klein in onze ogen ook, maakt zo’n groot verschil.”
Nou, dat is alvast een mooi uitgangspunt! Heeft de scholing je iets nieuws gebracht, een inzicht of inspiratie?
Carla: “Voor mij is dat het inzicht dat je best al vroeg in het ziekte- of kwetsbaarheidstraject het gesprek aangaat, zodat de cliënt en wettelijke vertegenwoordiger in rustige, niet-acute omstandigheden kunnen nadenken over doelen en voorkeuren.”
Diana: “De werkvorm die ik heb leren kennen, gaat me vast helpen bij het bespreekbaar maken van dit onderwerp met verwanten én in het team.”
Hoe ga jij vanuit jouw rol en functie aan de slag rond het thema proactieve zorgplanning?
Diana: “Ik ben werkzaam als casemanager en kom ik op veel verschillende locaties binnen Pergamijn. Op het moment dat een cliënt een bijzondere zorgvraag heeft, kan er een aanvraag gedaan worden binnen ons team. Ik heb een signalerende functie en kan ik mijn bevindingen met de betrokken gedragskundige en senior cliëntbegeleider bespreekbaar maken. Daarnaast ben ik lid van het palliatief team binnen Pergamijn. Zo komen we in de werkoverleggen van verschillende locaties. Teams kunnen ons vragen om mee te kijken, mee te denken en tips te geven.”
Heb je binnen je werk bij Pergamijn al kansen gekregen om je kennis rond proactieve zorgplanning in de praktijk te brengen? Hoe was dat?
Carla: “Ja, mijn ervaring is dat bij dit thema vaak meerdere gesprekken nodig zijn, wettelijk vertegenwoordigers hebben tijd nodig om hier besluiten in te kunnen nemen.”
Diana sluit daarbij aan: “Ik merkte ook dat familieleden en begeleiders het onderwerp vaak lastig vonden en dan soms te lang wachtten om het gesprek aan te gaan. Heel begrijpelijk natuurlijk, want er komen veel emoties los bij familie. Binnen teams kunnen eigen normen en waarden van begeleiders een rol spelen in de begeleiding van cliënten in de laatste levensfase. Daarom lijkt me de werkvorm die tijdens de scholing is ingebracht, heel geschikt.”
Zou je graag als vrijwilliger iets willen betekenen voor iemand in de palliatieve of laatste levensfase? Neem dan contact op met Joyce Quadtflieg voor meer informatie. Je kunt haar bereiken via e-mail op vrijwilligerswerk@pergamijn.org of telefonisch op 06-23030362.