De Week van de Palliatieve Zorg: de rol van geestelijke verzorging in de palliatieve fase
Deze week is het de Week van de Palliatieve Zorg, een moment waarop we extra aandacht aan dit belangrijke onderwerp willen schenken. In dit interview deelt Lian, geestelijk verzorger bij Pergamijn, haar inzichten over de rol van geestelijke verzorging in de palliatieve fase.
Trage vragen, diepe gesprekken
Als geestelijk verzorger biedt Lian begeleiding aan cliënten in de palliatieve fase, waarin het samen zoeken naar antwoorden op opgekomen vragen, of simpelweg ‘het samen uithouden’ van alles wat er gebeurt, centraal staat.
Lian: ‘Als geestelijk verzorger kijk ik mee naar wat goed is voor iemand in deze fase van zijn of haar leven. Met cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) kan ik bijvoorbeeld openlijk in gesprek gaan en samen reflecteren op de situatie.
Iedereen die te horen krijgt dat hij of zij niet meer beter wordt, heeft vragen. Vragen zoals: "Wat betekent dit voor mij? Wat wil ik nog met mijn leven? Hoe ga ik verder?" Dit zijn trage vragen, vragen waarop niet direct een antwoord is. Ook ik heb niet meteen de antwoorden, maar ik begeleid de cliënt tijdens de ‘reis’ om samen de antwoorden te ontdekken. De wijze waarop je de gesprekken voert, kunnen ondersteunen bij het vinden van antwoorden. Het niet alleen blijven staan met de vragen die je hebt, je gesteund voelen in wie jij bent en hoe jij zou willen zijn, zijn hele belangrijke aspecten.’
Ruimte voor angst en op zoek naar veiligheid
Cliënten kunnen in de palliatieve fase te maken krijgen met gevoelens van angst en onrust.
Lian: ‘In de palliatieve fase kunnen momenten ontstaan waarin angst sterk naar de voorgrond treedt. Het is dan essentieel om hier ruimte voor te creëren en te luisteren naar de bron van deze angst. Wanneer cliënten niet in staat zijn om erover te praten, is het belangrijk om samen met iedereen die bij de cliënt betrokken is te zoeken naar elementen die hen een gevoel van veiligheid bieden. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van specifieke muziek of aangename geuren.
De kracht van expertise
Bij palliatieve zorg is samenwerking essentieel. Diverse disciplines komen tijdens de palliatieve fase samen om de zorg voor de cliënt te optimaliseren.
Lian: "Palliatieve zorg is een samenwerking tussen verschillende disciplines, waarbij iedereen vanuit zijn eigen expertise waarde toevoegt. Zo kan een ergotherapeut bijvoorbeeld kijken hoe iemand beter kan zitten of liggen, terwijl een fysiotherapeut onderzoekt of beweging nog belangrijk is. Ook het palliatief team, de muziektherapeuten, het zorgteam, gedragstherapeuten en logopedisten dragen allemaal bij aan het grotere geheel van zorg voor de cliënt."
Wensen in kaart brengen
Proactieve Zorgplanning speelt een cruciale rol in het waarborgen van de wensen van cliënten.
Lian: ‘Er wordt hard gewerkt aan werkprocessen rondom Proactieve Zorgplanning. Dit betekent dat je al in een vroeg stadium in gesprek gaat met cliënten, verwanten of wettelijk vertegenwoordigers. De wensen van cliënten worden uitgebreid in kaart gebracht en jaarlijks besproken om te controleren of alles nog steeds hetzelfde is als eerder aangegeven. Het is belangrijk dat cliënten de kans krijgen om eventuele veranderingen door te geven, zodat hun wensen up-to-date blijven.’
De quote 'Leven toevoegen aan de dagen' is afkomstig van een bekende uitspraak van pionier in de palliatieve zorg verpleegkundige Cicely Saunders, die zei: 'We moeten leven toevoegen aan de dagen in plaats van dagen aan het leven'.